Nederlandse huishoudens gaan in 2020 veel meer betalen voor energie dan aanvankelijk door het kabinet werd gesteld. Het kabinet baseerde zich steeds op cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uit 2017, zodat er twijfels bestonden over de nauwkeurigheid. Uit recentere cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) voor dit jaar bleek bijvoorbeeld een zeer hoge stijging (340 euro meer dan in 2018).
Het PBL heeft nu de raming voor de gemiddelde energierekening in 2020 geactualiseerd, waaruit hogere kosten blijken: men betaalt in dat jaar gemiddeld 228 euro meer dan eerder voorspeld.
Verschillende methoden
De oude berekening van het PBL was gedaan voor de Nationale Energieverkenning van 2017, waarin de gemiddelde energiekosten voor 2017 en 2020 waren opgenomen. Als redenen voor de hogere kosten dan in 2017 voorspeld wijst het PBL op drie belangrijke factoren. Ten eerste zijn externe factoren van invloed, zoals hogere prijzen in de markt. Ten tweede ligt het energieverbruik hoger dan aanvankelijk geraamd. Tot slot waren in 2017 de plannen van het huidige kabinet nog niet opgenomen.
De uitkomsten van de berekeningen van het CBS en van het PBL komen nog steeds niet overeen. Het zijn hoe dan ook cijfers over twee verschillende jaren (2019 en 2020 respectievelijk), zodat de cijfers niet 1-op-1 vergelijkbaar zijn. Er zijn echter ook enkele afwijkingen in de gebruikte methoden. Zo hanteert het CBS een ander type gemiddeld huishouden, een ander prijsniveau (van januari 2019 in plaats van over een langere periode) en een ander constant verbruik.
Er zijn ook verschillen tussen de rekenmethoden van het PBL en andere instanties. Zo rekent het planbureau met een lager gemiddeld energieverbruik dan Vereniging Eigen huis en particuliere vergelijkingswebsites doen. Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat geeft aan in een kamerbrief dat hij in gesprek is getreden met verschillende betrokken partijen om een meer eenduidige informatievoorziening te bewerkstelligen.
Verlaging energiebelasting in 2020
Het kabinet heeft reeds, gebaseerd op de oude cijfers, besloten om de energiebelasting vanaf 2020 te verlagen, deze maatregel is nog niet meegenomen in de nieuwe berekeningen. Eind april zal bekend worden hoe en met hoeveel de belasting omlaag zal gaan.
Volgens het CBS bestaat bijna de helft van de energierekening uit belasting (o.a. energiebelasting, BTW). Ten opzichte van 2018 is de energiebelasting bovendien zeer sterk gestegen; voor elektriciteit is de energiebelasting verdubbeld van gemiddeld 59,07 naar 119,85 euro. Daarnaast zijn ook de leveringskosten sterk gestegen. De levering van elektriciteit werd 31 procent duurder, de levering van gas 20 procent.
De stijgende belasting en leveringskosten vallen samen met de energietransitie. De nieuwe duurzame opwekkingsmiddelen moeten bekostigd worden, evenals de opslag van duurzame energie. Tegelijkertijd moet het elektriciteitsnet uitgebreid worden om de groei aan energie uit zonnepanelen en windmolens bij te houden. Ook moeten de internationale stroomverbindingen worden uitgebreid, zodat Dunkelflaute’s opgevangen kunnen worden. Over de juiste verdeling van de kosten voor de energietransitie en de maatregelen uit het klimaatakkoord en de klimaatwet tussen huishoudens en bedrijven bestaat politieke onenigheid. Ook bestaan er twijfels of de hogere kosten opwegen tegen de behaalde klimaatwinst.