Het Internationaal Energieagentschap (IEA) waarschuwt dat de prijzen op de Europese aardgasmarkt deze winter nog steeds aanzienlijk kunnen schommelen, ondanks dat de energiecrisis lijkt af te nemen. Het agentschap benadrukt dat er nog steeds risico’s zijn, vooral als het Europese continent weer te maken krijgt met koude temperaturen.
Volledige stopzetting van Russisch gas
Het IEA wijst op het mogelijke scenario van een koude winter gecombineerd met een volledige stopzetting van de Russische gasleveringen via pijpleidingen aan Europa vroeg in het stookseizoen. Zo’n situatie zou de spanningen op de markt aanzienlijk kunnen doen toenemen, waarschuwt het rapport.
Vorig jaar steeg de gasprijs in augustus nog tot pieken van meer dan 340 euro vanwege zorgen over tekorten in de winterperiode als gevolg van verminderde leveringen uit Rusland. Momenteel zijn de gasprijzen aanzienlijk lager, mede dankzij toenemende gasleveringen uit Noorwegen na afronding van onderhoudswerkzaamheden aan installaties. Noorwegen is nu de belangrijkste gasleverancier aan Europa geworden, als gevolg van het verminderde aanbod van Russisch gas door de oorlog in Oekraïne.
Een zachte winter brengt hoop
Toch blijft het risico van prijsstijgingen bestaan als Europa te maken krijgt met langdurige vrieskou en alternatieven voor aardgas, zoals vloeibaar gemaakt aardgas (lng), onvoldoende oplossing bieden. Volgens berekeningen van de Amerikaanse bank Morgan Stanley zouden de aardgasprijzen kunnen stijgen tot 100 euro per megawattuur in een dergelijk scenario. Bij een zachte winter kunnen de prijzen daarentegen dalen tot ongeveer 15 euro, zoals half juli het geval was, waarbij de prijs tot 25 euro per megawattuur daalde.
Met deze ontwikkelingen in het achterhoofd is het duidelijk dat de Europese aardgasmarkt nog steeds gevoelig is voor externe factoren, en dat prijsfluctuaties een reële mogelijkheid blijven. Het is van cruciaal belang voor de energievoorziening in Europa om alert te blijven op veranderingen in de markt en potentiële verstoringen om de stabiliteit te waarborgen.
Aardgas cruciaal voor Nederlandse warmtevraag
Hoewel de verduurzaming van de elektriciteitsproductie in Nederland steeds sneller verloopt met de sterke aanwas van zonnepanelen en windmolens, blijft een zeer grote meerderheid van de gebouwen in Nederland van aardgas afhankelijk voor de verwarming. Ook veel industrie heeft aardgas nodig voor processen die warmte vergen of waarbij stoffen uit aardgas worden gewonnen (o.a. CO2, waterstof).
Warmte vormt bovendien het grootste deel van de totale energievraag in Nederland. Juist hier liggen ook de grootste uitdagingen voor verduurzaming. Een warmtepomp is bijvoorbeeld in de meeste gevallen niet zomaar toepasbaar op een bestaand gebouw, vaak moet ook de isolatie hierop aangepast worden. Dit kunnen zeer kostbare en ingrijpende projecten zijn.
Op de korte tot middellange termijn zal de aardgasmarkt dan ook in grote mate energierekeningen van huishoudens bepalen en, via bedrijven, invloed hebben op prijsstijgingen of -dalingen van andere diensten en producten.