Het Internationaal Energieagentschap (IEA) maakt middels een rapport melding van de grootste verwachte daling van investeringen in de energiesector ooit. Voor 2020 werd aanvankelijk een stijging van 2% verwacht, maar nu komt men op een daling van 20%.
De afname van investeringen geldt voor zowel de fossiele als hernieuwbare sectoren. Door de lockdowns in verschillende landen wereldwijd in strijd tegen het coronavirus is het energieverbruik in veel sectoren gekelderd, en daarmee ook de energieprijzen. De daling van 20% investeringen wordt door IEA omschreven als schokkend, zowel in omvang als in snelheid.
Hoewel de afname van het energieverbruik tijdelijk voor een afname van de uitstoot zorgt, waarschuwt het IEA voor de gevolgen op de langere termijn. Wanneer de economie zich hersteld zullen veel nodige investeringen in een duurzamere energievoorziening nog verder achterlopen dan ze nu al doen.
Investeringen fossiele brandstoffen hardst geraakt
De investeringen in de schaliegas-sector worden verwacht het meest af te nemen, met 50%, gevolgd door olie (30%) en kolen (25%). Investeringen in hernieuwbare energie dalen daar tegenover met 10%. Daarmee daalt het naar de helft van het benodigde investeringsniveau voor het behalen van de klimaatdoelen.
In totaal komt de hoeveelheid afgenomen investeringen neer op ongeveer 400 miljard dollar ten opzichte van wat er aanvankelijk werd verwacht. Deze historische afname heeft volgens directeur Fatih Birol van het IEA meerdere negatieve effecten. Het leidt nu tot veel banen- en omzetverlies binnen de energiesector en daarbuiten, en hij vreest dat het in de toekomst problemen voor de leveringszekerheid en de energietransitie kan opleveren.
Energie-projecten nemen vaak langere tijd in beslag. Als de wereld na corona weer op gang komt, zijn benodigde investeringen wellicht te lang uitgesteld en kunnen deze niet direct gereed worden gemaakt. Dit kan zorgen voor problemen in capaciteit, waardoor de leveringszekerheid wordt bedreigd.
Ook kunnen de geleden verliezen er nog lange tijd voor zorgen dat grote investeringen niet mogelijk zijn. Overheden en bedrijven lopen dit jaar rond de €1000 miljard aan energie-inkomsten mis. Zeker in ontwikkelingslanden, waar energiebedrijven voor meer dan de helft in handen van de staat zijn, kunnen de investeringsmogelijkheden problematisch teruglopen.
Klimaatdoelen nog verder weg door uitblijven investeringen hernieuwbare energie
Een toename in investeringen in hernieuwbare energiebronnen vereist, als men de klimaatdoelen wil halen. In plaats daarvan nemen de investeringen ook op dat gebied nu af. De uitstoot is weliswaar flink gedaald met het stilleggen van bijvoorbeeld de luchtvaart en fabrieken, maar dit zal waarschijnlijk tijdelijk van aard zijn. Op de langere termijn is een structurele verlaging van de uitstoot noodzakelijk, die door investeringsachterstanden nu wordt bemoeilijkt.
Door de nog sterkere daling van investeringen in fossiele energie is de hoeveelheid investeringen in hernieuwbare energie relatief gezien wel gestegen naar 40% van alle investeringen, maar in absolute aantallen lang niet voldoende.
De klappen die nu ook op fossiel gebied worden geleden zullen hoogstwaarschijnlijk niet op de langere termijn ervoor zorgen dat zij van het toneel verdwijnen. Om dit te illustreren wordt een voorbeeld gegeven met kolencentrales. Sinds 2015 is het aantal plannen voor nieuwe kolencentrales gedaald met 80%, desondanks neemt het absolute aantal kolencentrales nog steeds toe. In het eerste kwart van 2020 werden meer nieuwe kolencentrales aangekondigd dan in heel 2019.
De voornaamste aanjagers hiervan zijn opkomende economieën zoals China, waar men nog veel inzet op kolenenergie. In de recentste World Energy Outlook van IEA bleek dat de vraag naar energie in dergelijke landen minstens zo hard groeit als de snelheid waarmee fossiele bronnen door hernieuwbare bronnen worden vervangen.