Vorige week maakte Energy Trading Platform Amsterdam (ETPA) bekend een pilot te gaan doen voor een flexibele energievraag met enkele energie-intensieve bedrijven. ETPA is een onafhankelijk energiehandelsplatform waar producenten en grootverbruikers elektriciteit kunnen aan- en verkopen op intraday, day ahead, week- en weekendcontract-basis.
Door de toename van decentraal opgewekte energie neemt congestie op het elektriciteitsnet sterk toe. Het is technisch en financieel niet mogelijk of aantrekkelijk om de netcapaciteit even snel uit te breiden, zodat er ook naar andere oplossingen wordt gezocht. Flexibele gebruikers kunnen worden ingezet om hun productie en dus verbruik te verhogen of te verlagen om congestieproblemen te verhelpen. Met behulp van handelsplatformen kan dit worden gestimuleerd.
Congestiemanagement
Het elektriciteitsnet wordt beheerd door landelijke en regionale netbeheerders. Zij dragen er onder andere zorg voor dat de elektriciteit die wordt geproduceerd wordt vervoerd naar de verbruikers. De elektriciteitsverbindingen hebben ieder een maximum aan capaciteit, wanneer in een bepaalde regio dus meer wordt geproduceerd of verbruikt dan de leidingen kunnen vervoeren levert dit problemen op.
Door middel van congestiemanagement worden dit soort knelpunten in de elektriciteitsvoorziening opgelost. Producenten in een regio waar teveel wordt geproduceerd kunnen aanbieden om de elektriciteit die zij hebben verkocht niet te produceren, in ruil hiervoor betalen zij een bepaald bedrag. Zolang dit bedrag lager is dan de variabele productiekosten, is dit voordelig voor de producent. De hoogste bieder(s) krijgen dit bedrag. Elders in een regio waar nog capaciteit over is wordt het tekort aan productie ingekocht.
Ook aan de vraagkant kan congestiemanagement worden toegepast. Netgebruikers kunnen hun elektriciteit-verbruikende productie verhogen of verlagen in ruil voor een vergoeding. De laagste bieder(s) krijgen de vergoeding. Als in een regio teveel elektriciteit wordt uitgevoerd kan in die regio de productie worden verhoogd, zodat er minder uit de regio wegvloeit. Elders kan juist de vraag worden verlaagd, zodat er minder naar die regio vervoerd hoeft te worden.
Toenemende decentralisatie energieopwekking leidt tot congestie
Voorheen werd energie voornamelijk opgewekt op enkele centrale punten in het land. Door de toename van hernieuwbare energiebronnen in de vorm van windmolens en zonne-panelen, evenals kleinschalige energiebronnen zoals biomassaketels, wordt er regionaal steeds meer vereist van het elektriciteitsnet. Terwijl aan de ene kant de aanleg van duurzame energiebronnen wordt gestimuleerd, bestaat er aan de andere kant vaak niet genoeg capaciteit om deze energie te vervoeren.
Het is voor netbeheerders niet altijd kostenefficiënt om overal de capaciteit van de leidingen uit te breiden, ook is hier tijd voor nodig. Gezien de sterkte fluctuatie van de opwekking van weersafhankelijke energiebronnen liggen de piekopwekking en laagste opwekking ver uit elkaar, bovendien is niet regelbaar wanneer deze hoeveelheden worden bereikt.
Dit laatste betekent dat, in tegenstelling tot het conventionele model waarin het aanbod altijd de vraag volgt, de vraag nu in sommige gevallen het aanbod moet gaan volgen. Omdat dit lang niet voor alle soorten gebruikers mogelijk is, moet er ook voldoende regelbaar vermogen overblijven om te allen tijde de leveringszekerheid te waarborgen.
Hoe dan ook zal een stuurbare vraag een steeds belangrijker onderdeel gaan worden van het in balans houden van het elektriciteitssysteem. Pilots zoals die van ETPA moeten uitwijzen hoe efficiënt dergelijke systemen nu al kunnen zijn.