Deze zomer is de laatste van de twee kernreactoren in de Franse plaats Fessenheim gesloten. Hoewel de kerncentrale uit 1977 de oudste van Frankrijk was, had deze volgens de burgemeester nog 20 jaar elektriciteit kunnen leveren. Het FD meldt dat heeft meegespeeld dat de centrale aan de Duitse grens ligt, waar men met veiligheid als argument volledig gaat stoppen met kernenergie. Sluiting zou een diplomatiek gebaar richting het buurland zijn.
Daarnaast wil ook de Franse politiek minder afhankelijk worden van kernenergie. Nu wordt circa 75% van de elektriciteit in het land met kerncentrales opgewekt. Bovendien werkt verwarming in de gebouwde omgeving voor een groot deel op elektriciteit. In Frankrijk wil men het aandeel kernenergie in de elektriciteitsmix terugbrengen naar 50%.
Oordeel Franse atoomwaakhond niet relevant
Onder de medewerkers van de kerncentrale, evenals de burgemeester van Fessenheim, is veel onbegrip over de sluiting. De centrale wekt 2% van de Franse elektriciteit op, evenveel als alle zonnepanelen in het land bij elkaar. Deze elektriciteit wordt voornamelijk geleverd aan 2 miljoen Duitse huishoudens over de grens, die na de sluiting meer gevoed zullen worden door Duitse opwek (bestaande uit o.a. meer kolencapaciteit).
Naast bestaande bezwaren tegen kernafval, hebben de rampen in Tsjernobyl en Fukushima ervoor gezorgd dat o.a. Duitsland en België volledig gaan stoppen met kernenergie. Onder Franse milieubewegingen en groene politieke partijen leeft dezelfde wens, ondanks dat de Franse elektriciteitsproductie bijzonder weinig broeikasgasemissies voortbrengt dankzij de kerncentrales. Voor de centrale bij Fessenheim wezen zij onder meer op mogelijk overstromingsgevaar in het gebied.
Volgens de Franse atoomwaakhond ASN is de centrale echter veilig en voldoet deze aan alle vereisten. Een vertegenwoordiger van het personeel van de centrale stelt dat het feit dat men dit advies niet als uitgangspunt neemt voor het te voeren beleid erop neerkomt dat men de ASN niet competent genoeg vindt, en dan zou men eigenlijk moeten concluderen dat het hele land gevaar loopt door de vele overige kerncentrales. Dit is echter niet het geval. Hij spreekt vooral van een verloren propagandastrijd in de media.
De eerste belofte om Fessenheim te sluiten werd gemaakt door president Hollande, toen hij de steun van de groene partij EELV nodig had. Toen hij werd opgevolgd door Macron hoopte men op een koerswijziging, maar door o.a. Angela Merkel zou er herhaaldelijk bij Macron op zijn aangedrongen om de centrale aan de Duitse grens te sluiten, zodat dit werd doorgezet.
Compensatie voor eigenaren
In ruil voor de vervroegde sluiting van de kerncentrale, betaalt de Franse overheid compensatie aan eigenaar EDF (waarvan de Franse staat overigens zelf aandeelhouder is). Het gaat om €400 miljoen bedoeld voor o.a. de ontmantelingskosten en een juiste afhandeling met de werknemers. Daarnaast zullen er compensatiebetalingen worden gedaan op basis van misgelopen inkomsten door de vervroegde sluiting. Deze zullen naderhand worden bepaald aan de hand van de ontwikkelingen op de elektriciteitsmarkt door de tijd heen. Er wordt uitgegaan van een potentiële levensduur van de centrale tot uiterlijk 2041.
De regeling levert een interessante vergelijking op met de toekomstige afhandeling van de te sluiten kolencentrales in Nederland, uiterlijk in 2030. Drie van deze kolencentrales hebben ook nog een potentiële levensduur tot ver na 2030, maar hier wordt vooralsnog geen (financiële) compensatie voor geboden.
Het is de verwachting dat de komende jaren nog meer kerncentrales in Frankrijk zullen sluiten, omdat men in Frankrijk een groter aandeel alternatieve duurzame energiebronnen wil. Hier zijn echter nog geen definitieve besluiten over genomen. Tegelijkertijd werkt men ook aan de ontwikkeling van zes nieuwe centrales gebaseerd op het Franse EPR-type, zodat de sluitingen ook deels te maken hebben met vernieuwing van de kerncapaciteit.
Omstreeks 2050 verwacht men bovendien een wereldprimeur te hebben met de eerste kernfusiereactor, die momenteel wordt ontwikkeld in Zuid-Frankrijk in samenwerking met 35 landen.