De zinksmeltfabriek van Nyrstar in Budel, Noord-Brabant, legt de productie volgende maand stil. Dit komt voor een groot deel door de sterk gestegen energieprijzen. De Brabantse zinksmelter is goed voor 1% van het totale Nederlandse stroomverbruik, en daarmee een van de grootste verbruikers van elektriciteit in Nederland. De smelter draaide al sinds oktober vorig jaar op de helft van het maximumvermogen, eveneens om de kosten te drukken. Dit geldt ook voor andere zinksmelters van Nyrstar in o.a. België en Frankrijk.
Geen ontslagen gepland, maar einde niet in zicht
Al in oktober 2021 was de combinatie van hoge CO2-beprijzing en hoge energieprijzen aanleiding om de productie te verlagen. Samen met andere industriële grootverbruikers die last ondervinden van deze hoge prijzen deed Nyrstar middels een brief een oproep aan de Tweede Kamer om in te grijpen.
Sinds de Russische inval in Oekraïne zijn de energieprijzen geëxplodeerd. Dit, in combinatie met een vorige maand mislukte rechtszaak tegen netbeheerder TenneT om miljoenen aan energiekosten terug te krijgen, bleek de druppel. Vanaf 1 september gaat de fabriek in Brabant in onderhoudsmodus. Er zijn geen ontslagen gepland, maar een einde aan de hoge energieprijzen is voorlopig nog niet in zicht.
De methode die in de zinksmelter wordt gebruikt voor de zinkproductie is elektrolyse: hierbij worden chemische elementen van elkaar gescheiden door middel van een elektrische stroom. Hiervoor zijn grote hoeveelheden elektriciteit nodig. In een latere stap wordt het gewonnen zink gesmolten en in verschillende vormen gegoten. Voor dit smelten wordt veel aardgas verbruikt. Het hele proces is bij elkaar dus zeer energie-intensief.
Sneeuwbaleffect
Nyrstar is de op een na grootste producent van zink ter wereld. Dit metaal wordt gebruikt voor zeer uiteenlopende toepassingen, waaronder bij de productie van auto’s. De voornaamste toepassing is het beschermen van staal tegen corrosie, door een dun laagje zink hier overheen te gieten. Naast zink en zinklegeringen produceert de smelterij in Budel ook andere bijproducten zoals cadmium. Als grondstof gebruikt de smelter zinkerts uit mijnen aangevuld met recyclebare restromen waaruit zink kan worden gewonnen.
Met de aangekondigde sluiting schoot de zinkprijs op de London Metal Exchange onmiddellijk met 7,2% omhoog. Producenten die van zink afhankelijk zijn zullen deze prijsstijgingen op hun beurt in hun prijzen moeten gaan verwerken.
Met het stilleggen van de productie, of het reduceren van de productie zoals op andere locaties, is er mogelijk niet voldoende zink meer beschikbaar dat wordt geproduceerd binnen Europa. Men zal dit metaal dan van buiten Europa moeten gaan importeren.
Verlagen EU-energiekosten belangrijk voor inflatiebestrijding én klimaat
Het hierboven beschreven sneeuwbaleffect kan ook andersom werken: maatregelen die de energieprijzen omlaag brengen werken waarschijnlijk door in de vele producten die hier van afhankelijk zijn bij de productie. Bovendien voorkomt het de verplaatsing van energie-intensieve productie naar het buitenland, waar deze energie mogelijk op meer vervuilende wijze wordt opgewekt, om nog te zwijgen over de vervuiling door het transport. Deze afwegingen zijn aan het kabinet om mee te wegen in de te nemen maatregelen tegen de historisch hoge energieprijzen.