Foto Pixabay

Donderdag 15 juli vond een ontmoeting plaats tussen de Amerikaanse president Biden en Duitse bondskanselier Merkel in het Witte Huis. Een van de gespreksonderwerpen was de omstreden gasleiding van Rusland naar Duitsland, Nord Stream 2. Deze gasleiding over de Oostzee is inmiddels bijna voltooid. Volgens de VS en een aantal aan Rusland grenzende Oost-Europese landen is het een geopolitiek project, bedoeld om meer macht te kunnen uitoefenen over Europese landen. Volgens de Russische en Duitse regeringen is het een normaal commercieel project dat de leveringszekerheid vergroot, en heeft de VS hier niets over te zeggen.

Oost-Europa buitenspel

Op dit moment wordt het meeste Russische aardgas over land naar Europa vervoerd, met name via Polen en Oekraïne. Critici waarschuwen dat wanneer er andere routes mogelijk worden, de mogelijkheden voor Rusland toenemen om bijvoorbeeld Oekraïne onder druk te zetten door het aardgas af te sluiten. Als zij dit nu zouden doen, zouden zij daarmee ook veel andere Europese landen raken.

Bovendien verdient Oekraïne veel geld aan het doorvoeren van het Russische gas. Door het gas over een andere route te vervoeren, kan Oekraïne economisch worden geraakt. Rusland en Oekraïne zijn al jaren verwikkeld in een conflict over de Krim en de Donetsk-regio.

Nord Stream 2 wordt gefinancierd door zowel het Russische staatsbedrijf Gazprom als verschillende grote energiebedrijven uit West-Europese landen, waaronder Shell. De totale investering bedraagt €9,5 miljard. De Verenigde Staten keurde eerder wetgeving goed waarmee het land sancties zou kunnen opleggen aan betrokken bedrijven. Deze dreiging leverde vertraging op in het project, maar geen afstel.

De Energiewende

Duitsland heeft de komende jaren veel extra aardgas nodig, omdat het de eigen capaciteit aan kerncentrales en kolencentrales aan het afbouwen is. Met Nord Stream 2 zou het importvolume vanuit kunnen Rusland verdubbelen. De capaciteit van 55 miljard kubieke meter is genoeg voor 26 miljoen Europese huishoudens.

Tegenstanders, waaronder de Oekraïense en Amerikaanse overheid, waarschuwen dat een grotere afhankelijkheid van Russisch aardgas meer politieke macht geeft aan Rusland. Biden en Merkel werden het tijdens hun ontmoeting eens dat het aardgas in geen enkele situatie als politiek wapen gebruikt mag worden. Volgens Merkel is daar nu echter geen bewijs voor, en is het project van groot belang voor de Europese leveringszekerheid.

Overigens bestaan er ook mogelijke commerciële belangen voor de VS rondom het project. Een belangrijk alternatief voor het Russische aardgas is Amerikaans LNG (vloeibaar gas), dat per schip kan worden ingevoerd. LNG is duurder dan het Russische aardgas, dus kan hier niet direct mee concurreren.

Sancties

Hoewel de VS veel heeft gedreigd met sancties, en bijvoorbeeld in mei dit jaar 13 Russische schepen die betrokken zijn bij het project op een zwarte lijst plaatste, stelde Biden nu dat sancties geen zin meer hebben. De aanleg is volgens de projectdirecteur zelfs komende maand al voltooid, waarna alleen nog de afronding in o.a. administratieve vorm resteert. Nord Stream 2 zou al dit jaar in gebruik kunnen worden genomen.

De realiteit is dat de energietransitie in veel landen ervoor zorgt dat de vraag naar aardgas in Europa toeneemt, en dat Rusland over veel (goedkoop) aardgas beschikt. De capaciteit aan windmolens en zonnepanelen groeit gestaag, maar voor warmte is men veelal nog op aardgas aangewezen. Bovendien moet er voldoende regelbare productiecapaciteit blijven voor momenten dat er minder wind of zon voorhanden is. De keuze hierbij valt op gascentrales, omdat aardgas als het minst vervuilend wordt gezien van de fossiele energiebronnen. Kernenergie ligt in veel landen gevoelig sinds Tsjernobyl en Fukushima, hoewel deze vorm van uitstootvrije energieopwekking de laatste jaren hernieuwde aandacht krijgt.

Nederland is ook sinds 2019 netto importeur van aardgas geworden, door het afbouwen van de winning in Groningen. Hiervoor moet het geïmporteerde aardgas eerst nog worden bewerkt met stikstof, om het geschikt te maken voor het Nederlandse aardgasnet.

, ,

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *