De betrouwbaarheid van de energievoorziening is een cruciaal onderwerp binnen de energietransitie. In de komende vergadering van de vaste Kamercommissie voor Klimaat en Groene Groei wordt de gasmarkt en de leveringszekerheid besproken. Dit debat vindt plaats op een moment van schommelende energieprijzen, geopolitieke spanningen en een relatief lage vulling van de Nederlandse gasopslagen. Hoewel Gasunie Transport Services (GTS) aangeeft dat er momenteel geen acute dreiging is, blijft de vraag of Nederland voldoende is voorbereid op toekomstige uitdagingen in de energievoorziening. Naast onzekerheid door lage gasvoorraden speelt ook de stabiliteit van het elektriciteitsnet een belangrijke rol, vooral tijdens perioden zonder zon en wind, zoals bij een Dunkelflaute.
Vormen van leverings(on)zekerheid
Leveringszekerheid kan op verschillende manieren onder druk komen te staan. Zowel langdurig, door lege gasvoorraden, als tijdelijk, door tijdelijke tekorten/disbalans.
- Lage gasvoorraden: risico voor langere periode
Wanneer Nederlandse gasopslagen niet voldoende gevuld zijn, kan dat problemen opleveren, vooral tijdens een koude winter of bij geopolitieke spanningen. Dit raakt niet alleen huishoudens, maar ook de industrie en gasgestookte elektriciteitscentrales, met brede economische en maatschappelijke gevolgen. - Dunkelflaute: risico voor kortere periode
Een Dunkelflaute verwijst naar perioden waarin er weinig zon en wind is, waardoor hernieuwbare energiebronnen nauwelijks bijdragen aan de elektriciteitsopwekking. Zonder voldoende opslagcapaciteit of flexibele energiecentrales kan een langdurige Dunkelflaute leiden tot stroomtekorten en instabiliteit van het net.
Oplossingen om de leveringszekerheid te waarborgen
Verschillende problemen en oorzaken dus, met verschillende oplossingen.
- Voor Dunkelflaute:
- Investeren in grootschalige energieopslag, zoals batterijen en waterstof, zodat overtollige zonne- en windenergie later gebruikt kan worden.
- Behoud van flexibele energiecentrales die snel kunnen bijspringen, zoals moderne gascentrales, en bouw van kerncentrales die een stabiele basis leveren.
- Versterken van internationale elektriciteitsverbindingen, zodat Nederland in tijden van lage opwek elektriciteit kan importeren uit landen met een overschot.
- Voor gasvoorziening:
- Diversifiëren van importbronnen, bijvoorbeeld door meer LNG (vloeibaar aardgas) in te kopen en de afhankelijkheid van specifieke landen te verminderen.
- Versnellen van de energietransitie, zodat Nederland minder gas nodig heeft door elektrificatie van de industrie en verwarming.
Een doordachte aanpak voor de toekomst
Hoewel er momenteel geen acute problemen zijn, moet Nederland investeren in een flexibele en robuuste energie-infrastructuur die bestand is tegen schommelingen in vraag en aanbod, onderwerpen die in de komende Kamervergadering aan de orde komen.
Â