Nu de gaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid, wordt Nederland netto importeur van aardgas. Uit een internationale studie van IHS Markit, in opdracht van GasTerra, blijkt echter dat maar zeer weinig leveringsovereenkomsten zijn gesloten voor een lange termijn. Zo wordt de import van gas kwetsbaarder voor veranderingen op de markt.
Van de hoeveelheid gas die Nederland in 2023 nodig heeft, is maar 0,4 procent in langetermijncontracten vastgelegd, zo blijkt uit het onderzoek. Dit is aanzienlijk lager dan buurlanden Duitsland en België, met respectievelijk 64 en 36 procent langetermijncontracten.
“Kans op tekorten of hoge prijzen tijdens strenge winters”
Anja Hulshof, woordvoerder van GasTerra, waarschuwt dat een afhankelijkheid van kortetermijncontracten de leveringszekerheid in gevaar kan brengen. Als de inkoop tijdens strenge winters bedongen moet worden is er een gevaar voor tekorten en zeer hoge prijzen. “Omdat Nederland altijd een exportland is geweest, hebben we als land nooit echt nagedacht hoe we beleid moeten voeren op het importeren van gas en wat voor contracten daarvoor moeten komen”, aldus Hulshof. GasTerra hoopt met de uitkomsten van dit onderzoek te leren hoe men de gas-import het beste kan regelen, door te bekijken hoe andere landen dit doen en hoe Nederland hier van afwijkt.
Hoogleraar in Energie en Duurzaamheid Catrinus Jepma, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt het niet vreemd dat Nederland op dit gebied achterloopt bij andere landen: “Nederland is sinds kort netto importeur. Andere landen om ons heen doen dat al jaren, want die hebben zelf geen gas om te winnen.” Dat Nederland nu al van import afhankelijk is, terwijl de winning van Gronings gas pas in 2030 definitief stopt, komt volgens haar wegens leveringsverplichtingen aan het buitenland, zodat er onvoldoende overblijft voor de binnenlandse markt.
Woningen en bedrijven in 2050 gasvrij
Uiterlijk in 2050 moeten alle woningen en bedrijfspanden in Nederland niet langer gebruik maken van aardgas. Nieuwbouwwoningen met bouwvergunningen van na 1 juli van dit jaar worden al niet meer opgeleverd met een gasaansluiting. Dit betekent dat de komende 30 jaar 6,5 miljoen woningen en 0,5 miljoen bedrijfsgebouwen op een andere energiebron moeten overschakelen: 1000 woningen per dag.
Voor de warmtevoorziening gelden warmtenetten en warmtepompen momenteel als de voornaamste alternatieven. Een woning of bedrijfspand dat is aangesloten op een warmtenet of warmtepomp hoeft echter nog niet volledig gasvrij te zijn. Een warmtepomp verbruikt namelijk elektriciteit, die in sommige gevallen nog door gascentrales opgewekt kan worden. Dit geldt ook voor warmtenetten, waar dit afhankelijk is van het soort aangesloten warmtebronnen.
Ondanks de stop van de aardgaswinning in Groningen zal er daarom nog geruime tijd import van aardgas moeten plaatsvinden, waarbij de leveringszekerheid beschermd dient te worden.