De harde wind en zonovergoten dagen hebben geleid tot een opmerkelijk record van uren met negatieve stroomprijzen. Huishoudens met een dynamisch energiecontract hoeven niet te betalen, maar verdienen juist geld wanneer ze stroom gebruiken. Op sommige momenten ontvangen ze zelfs 33 cent per kilowattuur stroom. Het totaal aantal uren met negatieve prijzen is t/m mei dit jaar al gestegen tot 101, meer dan het aantal van 83 in heel 2022. Het aantal huishoudens dat voor dynamische prijzen kiest, groeit snel, met 120.000 nieuwe contracten in het afgelopen halfjaar en in totaal 190.000 huishoudens met een dergelijk contract.
Sterke groei van groene energie
De sterke groei van wind- en zonne-energie, samen met een lager elektriciteitsverbruik, zijn de voornaamste redenen achter dit fenomeen. Zonneplan, een van de aanbieders van dynamische energiecontracten, meldt dat dit tot een overvloedige opwekking van energie heeft geleid. Bij een dynamisch energiecontract wisselt de stroomprijs per uur en gebruikers ontvangen dagelijks informatie over de prijzen voor de volgende dag. Dit biedt hen de mogelijkheid om slim met hun energieverbruik om te gaan, geld te besparen en zelfs te verdienen bij negatieve prijzen. Als de negatieve prijs lager is dan -15 cent per kilowattuur, ontvangen ze geld.
Het recordaantal uren met negatieve stroomprijzen is ook te zien bij gascontracten met dynamische prijzen, waarbij dagprijzen gelden. Deze prijzen zijn de afgelopen tijd ook aanzienlijk laag geweest, met slechts 30 cent per kubieke meter gas exclusief energiebelasting, wat ongeveer 50 cent goedkoper is dan bij de grote energiebedrijven.
Negatieve stroomprijzen komen traditioneel vaker voor in de lente, waarin zonnepanelen optimaal presteren vanwege de combinatie van veel zonlicht en koele temperaturen. Bovendien waait het in het voorjaar doorgaans meer dan in de zomer, wat resulteert in een grotere opwekking van windenergie. In voorgaande jaren kwamen negatieve prijzen voornamelijk voor tijdens het weekend of op feestdagen, wanneer de vraag naar stroom lager is. Dit jaar komen negatieve prijzen echter ook regelmatig voor op doordeweekse dagen.
Verwachtingen van volgend jaar
De verwachting is dat we volgend jaar nog vaker negatieve stroomprijzen op doordeweekse dagen zullen zien, omdat de hoeveelheid zon- en windenergie blijft toenemen. Volgens lector energietransitie Martien Visser is er vorig jaar al een stijging van 25 procent in zonne- en windenergie geweest, en die trend zet zich dit jaar voort.
De vraag naar wat te doen met de overtollige stroom blijft een uitdaging. Er wordt verwacht dat er een markt zal ontstaan waar gebruikers kunnen profiteren van overschotten. Sommige mensen zullen kiezen voor het gebruik van batterijen, terwijl elektrische auto’s met de mogelijkheid tot teruglevering ook een rol kunnen spelen. Daarnaast zullen bedrijven mogelijk hun productie opschalen tijdens periodes van goedkope stroom. Het uitschakelen van windmolens en zonneparken of het gebruik van overtollige energie om waterstof te produceren zijn ook mogelijke opties, hoewel deze nog beperkt worden toegepast.
Hoewel huishoudens met een dynamisch energiecontract het meest profiteren van negatieve stroomprijzen, wijst Visser erop dat we allemaal profiteren van goedkope energie, omdat de prijzen hiervan zijn verwerkt in reguliere energiecontracten. Dit record van negatieve stroomprijzen is een positieve ontwikkeling die de voordelen van hernieuwbare energie benadrukt en mensen aanmoedigt om duurzame keuzes te maken.
Risico’s van dynamisch contract
Hoewel de afnemers van een dynamisch contract spekkoper zijn bij negatieve prijzen, betalen ze de hoofdprijs in tijden van schaarste. Voor wie in staat is om het energieverbruik uit te stellen tot de prijzen dalen hoeft dit geen probleem te zijn, maar zeker in de winter is dit doorgaans lastig. Men moet er dan immers voor kunnen kiezen om de kachel of verlichting over een langere periode uit te laten. En wanneer de verlichting aan moet, schijnt de zon doorgaans niet.
De negatieve stroomprijzen zijn een positief signaal dat de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening vordert, maar het geeft ook aan dat er oplossingen nodig zijn om enerzijds overschotten en anderzijds tekorten adequaat te kunnen opvangen. De negatieve prijzen kunnen wel een extra stimulans zijn om dergelijke oplossingen tot stand te laten komen.