Gisteren stemde de Eerste Kamer in met de Klimaatwet, daarmee is de invoering van de wet definitief geworden. De Klimaatwet is een initiatief van Groenlinks en PvdA, gesteund door SP, 50PLUS, VVD, CDA, D66 en Christenunie.
In de Klimaatwet staan doelstellingen voor het reduceren van broeikasgassen en het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie, evenals enkele vaste momenten waarop de voortgang wordt beschouwd en bepaald. Dit moet ervoor zorgen dat de klimaataanpak de verschillende kabinetten overstijgt. De invulling van deze aanpak wordt niet in de Klimaatwet opgenomen.
Klimaatplan, klimaatnota en Klimaatdag
In de Klimaatwet is vastgesteld dat, ten opzichte van 1990, de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 49% moet zijn afgenomen, in 2050 moet dit een afname van 95% zijn. In 2050 moet bovendien alle energie duurzaam worden opgewekt. Hoewel er geen concreet einddoel is voor energiebesparing, moet ook hier op worden ingezet.
Er zijn geen directe juridische consequenties opgenomen in de wet, als deze doelen niet worden gehaald. Wel toont het Urgenda-vonnis aan dat de Staat evengoed aangeklaagd kan worden.
Om de voortgang richting deze einddoelen te bewaken en de verschillende kabinetten te laten overstijgen, is er een controlerend mechanisme ingesteld. Iedere vijf jaar moet er een klimaatplan worden opgesteld waarin alle beslissingen worden genoemd die de komende jaren moeten bijdragen aan het behalen van de doelen. Daarnaast wordt hierin alle kennis over de stand van zaken en de gevolgen van de plannen belicht.
Dit vijfjaarlijkse klimaatplan dient als houvast voor de jaarlijks op te stellen klimaatnota. De vierde donderdag van oktober staat voortaan bekend als Klimaatdag, waarop het Planbureau voor de Leefomgeving een Klimaat- en Energieverkenning publiceert, met de laatste cijfers omtrent het klimaat en de energievoorziening. Op basis hiervan dient de regering een klimaatnota op te stellen met de manier waarop men aan het klimaatplan wil voldoen. Over de klimaatnota wordt gedebatteerd met het parlement.
Meest ambitieuze broeikasgasreductie
Nederland is niet het eerste land met een klimaatwet, diverse andere Europese landen gingen Nederland reeds voor. Wel heeft geen enkel land de doelstelling opgenomen van 95% broeikasgasreductie in 2050. Veel van de overige landen met een klimaatwet hebben echter al een relatief schone energievoorziening, zoals Noorwegen met stuwdammen of Frankrijk met kerncentrales.
De doelstellingen van de Klimaatwet zijn alleen nationaal gericht, dit betekent dat maatregelen die alleen in Nederland effect hebben, maar internationaal gezien weinig, geen of zelfs een negatief effect hebben wel een bijdrage kunnen leveren aan het voldoen aan de Klimaatwet. Maatregelen daarentegen die wel internationaal een aanzienlijk effect hebben, maar nationaal niet bijdragen aan het behalen van de doelen, zullen niet passen in het voortaan te bepalen klimaatbeleid.
Omdat er ook internationale doelstellingen zijn geformuleerd, zoals met het verdrag van Parijs of binnen de EU, zullen ook de meeste overige landen maatregelen nemen. Daar waar de nationale doelstellingen de internationale overstijgen, zal echter extra aandacht besteed moeten worden aan het effect op internationaal niveau.