De gemeenten die te maken hebben gehad met aardbevingen als gevolg van de aardgaswinning in Groningen vinden dat de maatregelen die genomen worden om de gaswinning te stoppen nog te weinig zichtbaar effect opleveren. Ze roepen daarom minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat op om de winning nog sneller terug te schroeven.
Momenteel worden diverse maatregelen genomen om uiterlijk in 2030 geen Gronings gas meer nodig te hebben voor de leveringszekerheid. Deze maatregelen zorgen naar verwachting de komende jaren voor een forse vermindering, zodat de kans groot is dat reeds voor 2030 de gaskraan dicht kan. Binnen een aantal jaar zal de winning ruim onder de strikte veiligheidsmarge liggen. Met name met het oog op de maatschappelijk ontwrichtende gevolgen als gevolg van angst en onzekerheid zien de gemeenten graag dat dit nog sneller gaat, zelfs als dit ten koste gaat van de leveringszekerheid.
Stikstoffabriek
Gezien het grote verbruik van Gronings aardgas in Nederland en daarbuiten, is het stoppen van de winning een grote opgave. Desondanks zorgen diverse maatregelen ervoor dat de winning de komende jaren flink kan worden teruggeschroefd. Zo worden de contracten met buitenlandse importeurs opgezegd en wordt hoogcalorisch gas, een ander type gas dan het Groningse laagcalorische gas, aangemengd met stikstof. Zo kan dit type gas, veelal geïmporteerd uit het buitenland, gebruikt worden om het Groningse gas te vervangen.
Voor het gasjaar 2019/2020 wordt nog 15,9 miljard kubieke meter Gronings aardgas gewonnen, terwijl de vervangende maatregelen worden uitgerold. In de jaren daarna loopt dit af tot minder dan 5 miljard kubieke meter in 2022/2023. De veiligheidsnorm die is vastgesteld waaronder de kans op aardbevingen zeer klein is ligt op 12 miljard kubieke meter. Daarmee maakt ieder individu kans om eens in de 100.000 jaar slachtoffer te worden van een aardbeving. De hoeveelheid van 12 miljard kubieke meter wordt, tenzij het extreem koud is, gehaald in gasjaar 2021/2022.
De provincie Groningen en haar overheden zien liever dat de veilige norm komend gasjaar al wordt bereikt, omdat ze vinden dat er onvoldoende informatie beschikbaar is gesteld over de mogelijke gevolgen als dit niet zo is. Zij baseren hun advies daarom op het principe ‘better safe than sorry’.
Ze willen zo snel mogelijk voor de Groningers zichtbare resultaten hebben die de angstgevoelens voor nieuwe aardbevingen kunnen wegnemen. Veiligheidsnormen zijn daarbij onvoldoende om deze gevoelens weg te nemen; alleen het volledig dichtdraaien van de gaskraan, verstrekken van schadevergoedingen en het verstevigen van gebouwen helpt hierbij.
Keuze tussen koude en veiligheidsgevoel
Netbeheerder van het Nederlandse aardgasnetwerk Gasunie Transport Services (GTS) houdt in de gaten dat de gaswinning niet verder wordt teruggebracht dan nog noodzakelijk is. Het merendeel van de Nederlandse woningen wordt verwarmd met laagcalorisch (Gronings) aardgas. Zonder een gereed alternatief, zoals uitbreiding van de capaciteit om hoogcalorisch aardgas met stikstof te vermengen, zorgt het te snel dichtdraaien van de gaskraan dat de leveringszekerheid in gevaar komt. De kans ontstaat dan dat gebouwen niet meer verwarmd worden. Het realiseren van de alternatieven kost tijd.
Er moet dus een afweging worden gemaakt tussen de leveringszekerheid en de veiligheidsbeleving van de Groningers. De veiligheidsnorm voor de hoeveelheid te winnen aardgas is zeer streng. Daarmee is de kans op nieuwe aardbevingen zeer gering, ook als de winning hier tijdelijk nog licht boven ligt, hoewel het nooit volledig kan worden uitgesloten. Terwijl ook de gevoelens van veiligheid van de Groningers zeer zwaarwegend zijn, staan deze hier tegenover de noodzakelijkheid van het gas voor het verwarmen van gebouwen, water en/of het bereiden van voedsel. Het ontbreken van verwarming tijdens een strenge winter kan ook gevaarlijke situaties opleveren.
Voor komend gasjaar ligt de winning nog boven de veiligheidsnorm van 12 miljard kubieke meter. Toch is het de vraag of men bereid zal zijn om het sneller behalen van deze norm en het daarmee tegemoet komen van de veiligheidsgevoelens boven de leveringszekerheid zal stellen, omdat men al binnen afzienbare tijd richting een gesloten gaskraan gaat.