Noord-Nederland heeft Europese subsidie aangevraagd voor de ontwikkeling van een ‘waterstof-valley‘. MKB-Nederland en VNO-NCW steunen samen met meer dan 60 organisaties en bedrijven dit initiatief, dat van Noord-Nederland de waterstofhub van Europa moet maken.
In het noorden van Nederland staat nu de winning en distributie van aardgas centraal. Met het geleidelijk stopzetten van de aardgaswinning in Groningen bekijkt men de mogelijke alternatieven. Waterstof heeft als voordeel dat het na enige aanpassingen in de bestaande gasinfrastructuur en bij de huidige aardgasverbruikers gebruikt zou kunnen worden.
Europees programma voor waterstofprojecten
De Europese Unie heeft het programma ‘Fuel Cells and Hydrogen 2 Joint Undertaking (FCH 2 JU) opgezet, dat nieuwe waterstofprojecten moet stimuleren. In totaal is er 92 miljoen euro beschikbaar gesteld aan subsidies. Als de aanvraag wordt gehonoreerd kunnen de noordelijke provincies dit geld gebruiken om productie, distributie, opslag en toepassing van waterstof verder te ontwikkelen.
Eerder ontving minister Wiebes van bedrijven en overheden in Noord-Nederland een aanvraag voor €600 miljoen van het Rijk. Voordat een waterstofeconomie in het gebied rendabel en concurrerend met fossiele brandstoffen wordt moet er eerst schaalvergroting plaatsvinden. Hiervoor moet voldoende geld beschikbaar komen om de onrendabele aanloop te overbruggen. De komende 12 jaar willen bedrijven en overheden 2,8 miljard euro steken in de waterstofeconomie.
Groene waterstof
Waterstof is een schone brandstof, waar bij verbranding slechts water vrijkomt. Om die reden is het naast elektrificatie een van de belangrijkste alternatieven voor het gebruik van fossiele brandstoffen. Bijkomend voordeel is dat het in veel gevallen de huidige toepassingen van aardgas direct kan overnemen. Wel zijn er aanpassingen nodig omdat waterstof onder andere meer volume heeft dan aardgas, waardoor er bijvoorbeeld kleinere hoeveelheden door de huidige gasleidingen vervoerd kunnen worden.
Hoewel waterstof bij gebruik schoon is, is dit bij de productie niet altijd het geval. De meeste waterstof wordt nu nog geproduceerd met behulp van aardgas. Waterstof kan ook uit andere bronnen worden gewonnen, waaronder biomassa en water. Door deze verschillende productiemethoden wordt waterstof ook wel ingedeeld in grijze, blauwe en groene waterstof.
Grijze waterstof is geproduceerd met een methode waarbij broeikasgassen vrijkomen. Dit is in Nederland en wereldwijd nu nog de meest voorkomende soort waterstof. Bij de productie van blauwe waterstof komen ook broeikasgassen vrij, maar deze worden afgevangen en opgeslagen (Carbon Capture and Storage) voordat zij in de atmosfeer terecht komen. Groene waterstof ten slotte wordt uit duurzame bron geproduceerd, door middel van elektrolyse of het gebruik van biomassa.
Bij elektrolyse worden wind- en zonne-energie gebruikt om waterstof te winnen uit water. Slechts een deel van de gebruikte energie wordt bij dit proces uiteindelijk omgezet in waterstof, zodat het de voorkeur heeft om deze energie direct als elektriciteit te gebruiken. Elektrolyse is om die reden vooral interessant om in te zetten ten tijde van overschotten aan duurzame energie. Er bestaan echter vraagtekens bij de economische haalbaarheid van elektrolyse-installaties die maar een klein deel van de tijd operationeel zijn. Desondanks bestaan er diverse plannen voor de bouw van elektrolyse-installaties, onder meer in Emmen.