De helft van de Nederlandse energievraag komt voort uit de vraag naar warmte. Voor een succesvolle energietransitie is dus juist op het gebied van warmte (‘thermische energie’) veel werk te verzetten. Deze week is een groot Europees onderzoeksproject van start gegaan waar 23 partijen uit negen verschillende landen samenwerken om efficiënte manieren voor duurzame warmteopslag te ontwikkelen. Het project heeft €16 miljoen te besteden. ECN part of TNO coördineert het project, daarnaast doen uit Nederland ook IF Technology (adviesbureau), ECW (energiebedrijf), KWR (wateronderzoeksinstituut) en het NIOO-KNAW (Nederlands instituut voor ecologie) mee. Onder meer door zes praktijkproeven in vijf verschillende landen hoopt men een hoge temperatuur opslag van 25 tot 90 graden te demonstreren in combinatie met duurzame warmtebronnen.
Gebruik van zomerwarmte in de winter
Huidige ondergrondse opslag is vaak te kleinschalig en van een te lage temperatuur om als overbrugging van een heel seizoen te dienen. Het combineren van diverse warmtebronnen en opslagtechnologieën die door middel van een (slim) warmtenet optimaal worden gedistribueerd moet het mogelijk maken om woningen en bedrijven een hele winter winter lang te verwarmen met warmte die tijdens de zomer wordt opgeslagen. Deze opslag zal meestal in de ondergrond plaatsvinden, tot wel honderden meters diep. Voordat dit mogelijk is moeten nog een aantal technologische barrières geslecht worden, waar men met het project Heatstore aan hoopt te werken. Daarnaast wil men ook een snellere overdracht van nieuwe technieken naar het bedrijfsleven faciliteren, hiervoor worden wetgeving en businessmodellen onderzocht.
‘Aquathermie kan in 40% warmtevraag voorzien’
De aandacht voor warmteopslag neemt toe nu Nederlandse gemeenten voor 2021 een plan gemaakt moeten hebben voor het afstappen van aardgas. Eerder deze week werd een rapport van CE Delft en Deltares overhandigd aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken waaruit blijkt dat warmte uit oppervlaktewater in potentie ongeveer 40% van de Nederlandse warmtevraag kan dekken. Dit onderzoek naar ‘aquathermie’ werd uitgevoerd in opdracht van STOWA, de Unie van Waterschappen, Rijkswaterstaat en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Nederland kent relatief veel oppervlaktewater, dat in de winter afkoelt en in de zomer opwarmt. Deze warmte of koelte kan ingezet worden voor de verwarming of verkoeling voor gebouwen. In potentie heeft het oppervlaktewater een thermische potentie van 150 PJ per jaar. Daarnaast heeft ook het afvalwater een grote thermische potentie van 56 PJ per jaar, zo staat in het rapport. Meer onderzoek is nodig om het exacte gezamenlijke potentieel te berekenen, maar er zijn intussen al voorbeelden van succesvolle toepassingen.