In Nederland is de landelijke doelstelling van 6.000 megawatt (MW) aan windvermogen op land uit het Energieakkoord van 2013 bereikt. Dit blijkt uit de meest recente Monitor Wind op land van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het rapport geeft jaarlijks inzicht in de voortgang van windprojecten in Nederland.
Deadline onder voorwaarden verplaatst
Volgens het Energieakkoord moest het doel van 6.000 MW in 2020 worden bereikt. In 2017 werd echter duidelijk dat dit niet haalbaar was. De deadline werd daarom verplaatst naar 2023. Een voorwaarde was dat het niet-gerealiseerde deel van het doel tegen het einde van 2023 zou worden verdubbeld. Dit kon worden gedaan met behulp van zonne- of windenergie. Deze verdubbelingsafspraak is nu behaald.
Verwachte groei in en na 2023
Er zijn nog diverse windprojecten op land gepland. Naar verwachting neemt het windenergievermogen in 2023 met 835 MW toe. Bovendien zijn er projecten in ontwikkeling die pas na 2023 gerealiseerd kunnen worden. Deze projecten kunnen meer dan 1.000 MW aan het totale potentieel toevoegen. Voor een deel van deze projecten is het nog onzeker of en wanneer ze daadwerkelijk worden gerealiseerd. De planning van nieuwe windprojecten wordt onder andere op dit moment beïnvloed door de uitspraak van de Raad van State van 30 juni 2021 (Nevele-arrest).
Uit de monitor blijkt dat het aantal projecten in ontwikkeling slechts beperkt toeneemt. Het is echter wel te verwachten dat er nieuwe projecten zullen worden gestart. De Regionale Energie Strategieën (RES-regio’s) werken namelijk aan het concretiseren en uitvoeren van hun plannen om de doelstellingen van het Klimaatakkoord te behalen.
Doelstellingen van het Klimaatakkoord
Het Klimaatakkoord uit 2019 heeft het Energieakkoord uit 2013 vervangen. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat Nederland in 2030 minimaal 35 terawattuur (TWh) aan duurzame elektriciteit op land opwekt via grootschalige zonne- en windenergieprojecten. De doelstelling van 6.000 MW windenergie op land uit het Energieakkoord maakt hier deel van uit. Met het windvermogen van 6.045 MW eind 2022 wordt verwacht dat windenergie op land gemiddeld 17,9 TWh aan energieproductie zal leveren in een gemiddeld windjaar.
Maximale productiecapaciteit van windmolens
Het vermogen dat wordt genoemd bij windmolens heeft altijd betrekking op de maximale productiecapaciteit. Of deze capaciteit in de praktijk volledig benut kan worden, hangt natuurlijk af van de windsnelheden. Om de daadwerkelijk gerealiseerde productie te bepalen, wordt er gekeken naar de behaalde “vollasturen”. Dit verwijst naar het aantal uren per jaar dat de windmolens op vol vermogen zouden moeten draaien om de uiteindelijk behaalde productie te bereiken.
In de afgelopen jaren behaalden de windmolens op land in Nederland gemiddeld 29% (2020) en 23,9% (2021) van de totaal mogelijke vollasturen, wat inhoudt dat zij ongeveer een kwart van hun maximaal mogelijke productie hebben opgewekt. Omdat dit bij windmolens geen keuze is maar een gevolg van het weer, dient dit in het achterhoofd gehouden te worden wanneer het opwekkingsvermogen van windmolens met dat van bijvoorbeeld thermische energiecentrales wordt vergeleken.
Met name tegen windmolens op land vaak verzet
Met de behaalde doelstelling van 6.000 MW aan windenergie op land uit het Energieakkoord, is een belangrijke mijlpaal bereikt. Nederland zet zich in voor verdere groei en ontwikkeling van windenergie op land. Naast de geplande projecten voor 2023, zijn er ook nog toekomstige projecten die kunnen bijdragen aan het totale windenergievermogen. Het is echter nog onzeker of en wanneer deze projecten gerealiseerd zullen worden, mede als gevolg van juridische en planningskwesties.
Met name tegen windmolens op land bestaat vaak verzet, vanwege de schaarse grond in Nederland en vormen van overlast die hieruit kunnen volgen. Echter is ook de ruimte op zee beperkt en zijn daar vaak ook conflicterende belangen. Ontwikkelaars van windmolenprojecten op land stellen daarom dat ook windmolens op land nodig zijn, naast de bouw op zee, om de doelen van de energietransitie te behalen.